Yüksek Gerilim Nedir?
Yüksek gerilim nedir; 52kV ile 300 kV arasında kalan gerilim türüdür. Yüksek gerilimlerin içerisinde yer alan gruplar incelendiğinde ise iki grubun varlığı görülür. Yüksek gerilimler 1 kV ila 245 kV arasında görülebilir. İkinci grupta ise 245 kV ila 300 kV arasındaki gerilimler görülür.
300 kV gerilimden daha yüksek gerilime sahip olan gerilim türlerine çok yüksek gerilimler denir. Bu gerilimler olabilecek en yüksek seviyeye ulaşarak üretim ihtiyacının olduğu alanlarda tercih edilir.
Yüksek Gerilim Kullanım Alanları
Yüksek gerilim nedir; iletim şebekeleri içerisinde en başta bulunan alanda yer alan gerilim türü yüksek gerilimdir. Belirli alanlarda yüksek gerilimin kullanılması beklenen enerji ihtiyacını karşılamaya yeterli olur.
Yüksek gerilimin ihtiyaç duyduğu alanların belirlenebilmesi için basit bir formülün uygulanması yeterli olur. Bu formül içerisinde;
- İlk olarak gerekli olan gücün hesaplanması gerekir. Bunun için güç = gerilim x akım formülü uygulanır.
- Daha sonra enerji hesaplaması yapılması gerekir. Bu hesaplama için ise enerji = güç x zaman formülü uygulanır.
Yapılan hesaplamaların ardından yüksek gerilimlerin hatları yerleştirilerek üretimin yüksek kapasitede olması sağlanır.
Yüksek Gerilim Elemanları
Yüksek gerilim elemanları içerisinde 4 ayrı bölüm bulunur. Bu bölümlerin her biri yüksek gerilimlerin iletilmesinde ve üretilmesinde kullanılan elemanları oluşturur;
- Temel elemanlar: Senkron jeneratörler, güç transformatörleri, kesiciler ve ayrıcılar, iletim hatları, kablolar, baralar ve direkler yer alır.
- Ölçme koruma elemanları: Akım ve gerilim transformatörleri, parafudrlar, gerilim bölücüler, ark boynuzları ve koruma halkaları, röleler ve koruma iletkenleri yer alır.
- Kontrol ve kumanda elemanları: Röleler, kesicilerin kontrol ve kumanda devreleri bulunur.
- Gerilim ayar elemanları: Seri / paralel reaktörler ve kapasitörler, indüksiyon regülatörleri yer alır.
Yüksek Gerilim Hattı Nedir?
Yüksek gerilim; özel olarak düzenlenmiş hatlar üzerinden sunulan enerji türüdür. Bu enerjinin en büyük özelliği günlük olarak ihtiyaç duyulan enerjiden çok daha yüksek enerjinin iletiminin sağlanmasıdır. Bu enerjinin dağıtılabilmesi için özel olarak bir enerji iletim sistemi düzenlenir.
Enerji için ihtiyaç duyulan alanın uzaklığı ve elektrik üretim tesisleri arasında bulunan mesafe içerisinde yer alan bu hatlar; coğrafi durum, yaşanabilecek gerilim düşümü, taşıma gücü, kapasite ve hattın işletme kolaylığı gibi durumlar göz önünde bulundurularak düzenlenir.
Bu hatlar ile sunulan yüksek gerilimler, etkin değeri 1000 voltun üzerine çıkan fazlar arası gerilimdir. Bu hatlar özellikle enerjiye ihtiyaç duyulacak alanlara enerjinin yeterince seviyede gönderilmesini amaçlar.
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğu Nedir?
Yüksek gerilim işletme sorumluluğu; kurulmuş olan yüksek gerilim hatları sonucunda kişilerin can ve mal güvenliğini tehlikeye düşürecek ya da topluma zarar verecek durumların engellenmesini sağlamak amacıyla verilen hizmettir.
Bu hizmetin sağlanması işleminde özel olarak trafolar yani bir diğer adıyla transformatörler, elektrik enerjisinin oluşmasını sağlayan akım ve gerilimin olması gereken oranlara düzenlenmesini sağlayarak oluşabilecek kaza ya da ciddi durumların önüne geçişmesini oluşturur.
Yüksek Gerilim İşletme Sorumluluğunu Kimler Alabilir?
Yüksek gerilim işletme sorumluluğunun alınabilmesi için bu alanda uzman kişilerin tercih edilmesi gerekir. Bunun için Trafo İşletme Sorumluluğu Belgesi alınması gerekir. Ayrıca bu belge yalnızca elektrik – elektronik mühendisliği ve elektrik mühendisliği eğitimi almış kişiler tarafından alınabilir.
Trafoların sorumluluğu ve değerlendirmelerinin yapılması için uzman kişilerin seçilmesi ileride karşılaşılabilecek can ve maddi kayıpların önüne geçilmesini sağlar.
Yüksek gerilimler için işletme sorumluluğu alınırken profesyonel olarak hizmet veren firma ya da kişiler ile sözleşme imzalanması gerekir. Bu sözleşme içerisinde sorumlu kişinin yetkileri ve yapması beklenen işlemler yer alır.
Yüksek Gerilim Neden Gereklidir?
Yüksek gerilim; günlük olarak kullanılan eşyaların ihtiyaç duyduğu enerjiden çok daha yüksek enerjinin iletilmesini sağlayan gerilim türüdür. Bu gerilim gereklidir çünkü gerilim sayesinde yaşanabilecek kayıplar azaltılır, iletken kesiti düşürülür ve direkler çok daha ekonomik bir hale getirilir.
Özellikle elektrik üretim merkezinden uzak olan alanlara enerji iletiminin sağlanabilmesi için yüksek gerilim hatlarına ihtiyaç duyulur. Üretilen elektrik tüketim alanına iletilene kadar kaybettiği ısı nedeni ile güç kaybı yaşar ve buna bağlı olarak gerilim düşer. Yani üretim merkezinden uzak alanlara iletim sağlanabilmesi için bu gerilimin olması zorunludur. Aksi takdirde dünya üzerinde belirli alanlara elektrik iletimi sağlanamayacaktır.